Charakterystyka/ morfologia

Amarantka czerwonodzioba, amarantka senegalska
Amarantka czerwonodzioba (Lagonosticta senegala)

Systematyka
rząd: wróblowe (Passeriformes)
rodzina: astryldowate (Estrildidae)
gatunek: amarantka czerwonodzioba (Lagonosticta senegala)

Charakterystyka/morfologia.
Gatunek opisał w roku 1760 francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson. U tych ptaków występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Wspólnymi cechami obydwu płci są: jasny dziób z czerwonymi bokami, jasnobrązowe nogi, brązowe oczy z białą obrączką oczną. Na boku piersi mogą występować białe plamki. Kuper i pióra ogona u obu płci są szkarłatne, skrzydła lekko brązowe z czerwonawym odcieniem. Samiec ma głowę, szyję, pierś i brzuch w kolorze różowawo-czerwonawym. Samica ma wierzch głowy, czoło i górną część grzbietu szaro-brązowawe. U samca czerwona barwa od środka brzucha przechodzi w jasnobrązową lub pomarańczową w kierunku ogona. Samica ma brzuch barwy płowej jaśniejący ku tyłowi. Czerwony kolor u samic występuje także na pokrywach usznych i policzkach, a także u nasady dzioba. Długość ciała 9 do 10 cm, waga 7 do 12 g. Młode ptaki są podobne do dorosłych samic, jednak pozbawione są barwy czerwonej, u nich też występuje zjawisko migracji w poszukiwaniu nowych terytoriów.

Biotop/ preferencje pokarmowe.
Gatunek liczny i występujący w całej Subsaharyjskiej Afryce. Zasięg występowania to obszar 10 milionów kilometrów kwadratowych. Został wprowadzony do Egiptu i Algierii, jednak populacja egipska wyginęła. Wyróżniono, w zależności od występowania, 6 podgatunków. Zamieszkuje stepy i sawanny, często spotykany wokół siedzib ludzkich. Występuje na wysokości do 2200 metrów nad poziomem morza. Ptak towarzyski, żyje w parach, po okresie lęgowym w małych stadach. Pożywienie stanowi głównie zboże i inne nasiona, a także kiełki, jagody i drobne owoce. Często żerują wśród domowego drobiu.

Rozwój osobniczy.
Okres godowy przypada na początek pory suchej. Samiec śpiewem wabi samicę, która okazuje przyzwolenie na zbliżenie, kucając i przesuwając ogon w bok. Para wspólnie buduje gniazdo w dolnej partii krzewu. To duża kopulasta konstrukcja z traw i włókien, wyścielona piórami i mchem, z bocznym wejściem. Samica składa 3 do 6 białawych jaj, które wysiadują naprzemiennie obje rodzice, przez około 12 – 13 dni. Pisklęta osiągają pełne upierzenie i samodzielność po około 3 tygodniach. Przez półtora miesiąca śpią jeszcze w gnieździe i pozostają pod opieką rodziców. W wieku 4-6 miesięcy ptaki osiągają ostateczną barwę upierzenia, a w wieku 6 miesięcy również dojrzałość płciową. W niewoli, w ciągu roku mogą wyprowadzić 3 – 4 lęgi, mogą także opiekować się lęgiem innego pokrewnego gatunku. Tę cechę na wolności wykorzystują ptaki z gatunku wdówek, a mianowicie wdówka atłasowa. Podrzucają one swoje jaja do gniazda amarantek, które karmią i wychowują intruza. W przeciwieństwie do kukułki, pisklęta z podrzuconych jaj nie usuwają z gniazda lęgów gospodarzy. Amarantki czerwonodzibe żyją 5-6 lat.

Status gatunku
Jest jednym z najpopularniejszych afrykańskich gatunków. Wielkość populacji nie została określona ilościowo. Uważa się, że gatunek jest stabilny pod względem liczby. Z tych powodów klasyfikowany jest jako niezagrożony. W XVIII wieku hodowlę tych ptaków w Europie zapoczątkował Luis Jean Pierre Vieillot ornitolog francuski. Od tego czasu jest on powszechnie dostępny w handlu ptakami. W latach osiemdziesiątych XX wieku tysiące ptaków eksportowano z Senegalu do Stanów Zjednoczonych.

Przygotował: Jan Ławicki