Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Czapla rafowa (Egretta gularis)
Systematyka
Rząd: pelikanowe, pełnopłetwe, wiosłonogie, (Pelecaniformes)
Rodzina: czaplowate (Ardeidae)
Gatunek: czapla rafowa (Egretta gularis)
Charakterystyka/morfologiaGatunek ten został po raz pierwszy opisany z okazu uzyskanego w Senegalu przez francuskiego przyrodnika Louisa Augustina Guillaume Bosc w 1792 roku. Długość ciała 55-65 cm, rozpiętość skrzydeł 86-104 cm, waga 280-710 g. Gatunek ten prezentuje dwa typy upierzenia biały i szary (polimorfizm), zdarzają się także osobniki w formach pośrednich. Nie występuje natomiast dymorfizm płciowy. Odmiana całkowicie biała jest podobna do czapli nadobnej, ma jednak nieco dłuższy żółty dziób zakrzywiony lekko w dół na całej długości, oraz nieco grubsze nogi. Podczas żerowania jest bardziej aktywna od czapli nadobnej, często rozpościera skrzydła aby zacienić powierzchnię wody. Odmiana o całkowicie szarym upierzeniu ma białawe gardło i wyróżnia się wśród innych gatunków czapli występujących w jej zasięgu. Obie odmiany mają ciemne nogi z jaskrawożółtymi palcami. W okresie godowym obszar nagiej skóry między dziobem a oczami zmienia kolor na czerwonawy, czerwienieją także palce nóg. Ptaki lęgowe mają dwa długie pióra po bokach karku.
Biotop/preferencje pokarmowe
Wyróżniono dwa podgatunki czapli rafowej:
Egretta gularis gularis – występująca na zachodnim wybrzeżu Afryki od Mauretanii po Gabon.
Egretta gularis schistacea – występująca na wschodnim wybrzeżu Afryki, po Morze Czerwone i Zatokę Perską, oraz w zachodnich, południowych i południowo – wschodnich Indiach, a także w zimie na Sri Lance.
Niektórzy autorzy za podgatunek czapli rafowej uznają czaplę zmienną - Egretta gularis dimorpha lub Egretta garzetta dimorpha – występującą od Kenii, Tanzanii po Mozambik, południową Somalię. Seszele, Majorkę, Komory i Madagaskar – podgatunek przez niektórych systematyków podnoszony do rangi gatunku czapli zmiennej, przez innych klasyfikowany jako podgatunek czapli rafowej.
W południowo-wschodniej Europie pojawia się bardzo rzadko, istnieje również kilka obserwacji z Europy Środkowej, gdzie jednak zawsze były to osobniki zbiegłe z niewoli. Mała kolonia gniazduje w południowej Hiszpanii, a pojedyncze ptaki docierają na Karaiby, do Ameryki Północnej i Południowej. Czapla rafowa zamieszkuje kamieniste lub piaszczyste wybrzeża i rafy, delty rzek, słone mokradła i namorzyny. Poluje ścigając zdobycz w płytkiej wodzie, często biega płosząc nogami ofiary z dna. Mogą także czatować na zdobycz. Poza sezonem lęgowym żerują samotnie, niekiedy w grupach, zwykle w dzień, przy odpowiednich pływach mogą polować także nocą. Pożywieniem czapli rafowych są głównie ryby, skorupiaki, mięczaki, ale zjada również owady, larwy i dżdżownice. Przeprowadzone badania pokazują, że są one zdolne do korygowania załamań światła, ale prawdopodobieństwo braku tych zdolności wzrasta, gdy są zmuszone uderzyć ofiarę pod bardzo ostrymi kątami od powierzchni wody. Nocą ptaki odpoczywają łącząc się w duże grupy liczące nawet do 1000 osobników.
Rozwój osobniczyOkres lęgowy na zachodnim wybrzeżu Afryki trwa od kwietnia do lipca lub października, u ptaków na wybrzeżu wschodnim od lutego do października. W regionie Morza Czerwonego sezon lęgowy trwa od czerwca do sierpnia. W Indiach sezon lęgowy przypada na deszcze monsunowe od kwietnia do sierpnia Samiec dostarcza budulec a samica buduje gniazdo w formie platformy z patyków i wodorostów umieszczone na ziemi, w trzcinowisku, w krzewach, namorzynach, lub na drzewie, na wysokości od 5 do 15 metrów nad ziemią. Gniazdują w koloniach zwykle własnego gatunku, ale czasami z innymi czaplami. Samica składa 3 do 4 najczęściej jasnoniebieskich jaj o wymiarach 44 x 32 mm. Rzadziej jaja mają barwę jasnozieloną lub białą. Okres inkubacji może wynosić od 20 do 25 dni. Wysiadują oba ptaki z pary, od momentu złożenia pierwszego jaja w wyniku czego pisklęta wykluwają się w różnym czasie i są różnej wielkości. Pisklęta są okryte białym puchem z szarymi plamami. Rodzice karmią młode, zwracając częściowo strawiony pokarm do gniazda. W upalnych porach dnia pisklęta są ocieniane. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 30 dniach. Młode ptaki czasami giną po upadku z platformy gniazdowej umieszczonej na drzewie. Jaja padają łupem szczurów, a pisklęta kotów i wron. Badania sukcesu lęgowego wykazały, że z 47 gniazd wykluło się 62,1% piskląt, z których 74,7% dożyło wieku młodocianego.
Status gatunkuCzapla rafowa jest wymieniona na Czerwonej Liście IUCN jako niezagrożona.
Wizerunek czapli rafowej widnieje na znaczku pocztowym Dżibuti z 1991 roku o nominale 15 F.
Przygotował:
Jan Ławicki
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.